Śmierć bliskiej osoby wiąże się nie tylko z bardzo silnymi emocjami, lecz także z ogromem obowiązków, które spadają na najbliższych. Poniżej przedstawiamy skrócony poradnik, w którym zawarte są najważniejsze z nich. Mamy nadzieję, że pomoże on Państwu w możliwie najsprawniejszym uporaniu się ze wszystkimi formalnościami.
Zgon musi zawsze zostać potwierdzony przez lekarza. O ile w przypadku śmierci w szpitalu zajmuje się tym personel, tak w przypadku miejsca publicznego (wezwanie policji) czy mieszkanie (wezwanie pogotowia lub lekarza rodzinnego) konieczna jest podjęcie działań. Wystawiona przez odpowiednie służby karta zgonu lub karta informacyjna jest bardzo istotnym dokumentem, koniecznym w dalszym postępowaniu.
Szczególnymi sytuacjami, z którymi często spotykamy się w naszej pracy są samobójstwa lub podejrzenia morderstwa. W przypadku konieczności dokonania oględzin lub sekcji zwłok (na zlecenie prokuratury) wystawiana jest pierwotnie karta informacyjna. Karta zgonu może być wystawiona dopiero po zakończeniu zleconych czynności.
Kolejnym nietypowym przypadkiem jest zgon w wyniku choroby zakaźnej podlegającej obowiązkowi zgłoszeniu inspektoratowi sanitarnemu. Zwłoki w takim przypadku muszą zostać jak najszybciej usunięte z mieszkania i pochowane w przeciągu doby od stwierdzenia zgonu. Ciało owijane jest w płótno nasączonym płynem dezynfekującym. Trumna po szczelnym zamknięciu jest dezynfekowana i umieszczana w odpornym mechanicznie, nieprzepuszczalnym worku foliowym, po czym dokonuje się pochówku. Mieszkanie, w którym doszło do zgonu jest potencjalnie niebezpieczne dla przebywających tam ludzi. Stąd rekomendujemy zwrócenie się do specjalistycznej firmy, która zabezpieczy znajdujące się tam przedmioty i przeprowadzi dezynfekcję, co pozwoli na ponowne bezpieczne użytkowanie pomieszczenia.
Pierwsza z nich może być wystawiona przez pracownika pogotowia, jeśli zmarły był konkretnie przypisany do lekarza rodzinnego lub w sytuacji zlecenia przez prokuraturę oględzin lub sekcji zwłok. Karta informacyjna jest podstawą do wystawienia karty zgonu. Jest ona wydawana w dwóch egzemplarzach. To egzemplarz B jest używany w Urzędzie Stanu Cywilnego (właściwego dla miejsca zgonu) do zarejestrowania zgonu oraz wydania aktu zgonu. To on upoważnia do przeprowadzenia pochówku. Jest również wymagany przy transporcie ciała przez zakład pogrzebowy.
Zgłoszenia zgonu w Urzędzie Stanu Cywilnego należy dokonać w przeciągu 3 dni. Wyjątek stanowi śmierć w wyniku choroby zakaźnej, gdzie należy to zrobić przed upływem doby. Zgłoszenie może być zrealizowane przez rodzinę, mieszkańców tego samego lokalu lub jego administratora. Instytucje takie jak szpitale dokonują takiej formalności w przypadku braku rodziny lub bliskich gotowych zająć się pogrzebem. Poza kartą zgonu konieczny jest w tym procesie również dowód osobisty osoby zmarłej.
Transportem zwłok oraz dalszym postępowaniem zajmuje się zwykle zakład pogrzebowy. Przewiezienie ciała do chłodni powinno nastąpić w ciągu 72h od śmierci. Pracownicy zakładu przez transportem będą wymagać okazania karty zgonu.
Kolejne kroki przygotowania do pochówku odbywają się w zakładzie pogrzebowym. Mimo opieki jego pracowników warto poznać wcześniej etapy oraz opcje wyboru. Po uzyskaniu wszystkich potrzebnych dokumentów oraz przetransportowaniu ciała do chłodni, zostaną Państwo poproszeni o wybór formy pochówku. Może się on odbyć w sposób tradycyjny - w trumnie lub w urnie, po uprzedniej kremacji ciała.
Przygotowanie ciała do pochówku w trumnie może być poprzedzone procesem balsamowania. Pomaga ono pozbyć się oznak śmierci i rozkładu, pozwala również na dłuższe przechowywanie ciała w temperaturze pokojowej. O ile przy transporcie ciała na dalekie odległości proces ten może być konieczny, tak warto pamiętać, że nie ma obowiązku wykonywania go przy każdym pogrzebie. Brak chęci do wykonania balsamowania jest coraz częściej dyktowany wzrastającą świadomością ekologiczną.
Decydując się na spopielenie ciała, mamy do czynienia zwykle z pogrzebem dwuetapowym. Po odpowiednim przygotowaniu ciała (toalecie pośmiertnej oraz ubraniu ciała lub owinięciu go w płótno), ciało zostaje złożone w nielakierowanej trumnie. Jest to czas na pożegnanie się bliskich ze zmarłym oraz na obrządki religijne. Następnie trumna jest transportowana do krematorium. Istotne, żeby przed spopieleniem usunięte zostały elementy takie jak biżuteria czy urządzenia zawierające baterie lub akumulatory. Po zakończonym procesie, prochy są umieszczane w urnie. Po przewiezieniu na cmentarz jest ona umieszczana w grobie lub w kolumbarium. Zgodnie z polskim prawem, prochy nie mogą zostać rozsypane ani przechowywane w domu.
Współpraca z zakładem pogrzebowym nie ogranicza się tylko do przygotowania ciała do pochówku. Warto pamiętać, że po wystosowaniu odpowiedniego upoważnienia firma może w naszym imieniu wystąpić do Urzędu Stanu Cywilnego o sporządzenie aktu zgonu, odebrać nie tylko ciało, lecz także rzeczy osobiste zmarłego ze szpitala czy hospicjum. Dodatkowo, w przypadku interwencji prokuratury wymagane jest uzyskanie pozwolenia na pochówek, które również może zostać uzyskane przez pracowników zakładu.
Przygotowanie ciała oraz pogrzeb wiążą się z wysokimi kosztami. Temat ten jest często niezręczny dla rodziny. Warto pamiętać, że w większości przypadków osobie lub instytucji, która finansuje pogrzeb przysługuje zasiłek. O pomoc w wysokości 4 000zł można się ubiegać osobiście lub za pośrednictwem zakładu pogrzebowego. Wymagany jest wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego, akt zgonu, oryginały rachunków (lub ich kopie z potwierdzoną przez bank zgodnością z oryginałem), skrócone odpisy aktów stanu cywilnego (w celu potwierdzenia pokrewieństwa lub powinowactwa) oraz zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniu rentowemu lub emerytalnemu. Na złożenie wniosku o zasiłek pogrzebowy osobie, która ponosiła koszty pogrzebu przysługuje 12 miesięcy.
Niekiedy proces pochówku staje się jeszcze bardziej skomplikowany. Dzieje się tak w przypadku konieczności transportu ciała spoza granic kraju lub poza jego granice. Przypadki, z którymi spotykamy się w firmie, takie jak konieczność pochówku zwłok o daleko posuniętym rozkładzie, również wymagają indywidualnego podejścia. Stąd tak istotne, by zwrócić się do zakładu o dobrych opiniach, doświadczonego w rozwiązywaniu nietypowych sytuacji. Na każdym etapie przysługuje nam prawo do pełnej informacji oraz do swobodnego podejmowania decyzji takich jak wykonywanie balsamowania lub standard cenowy trumny czy urny.
Zabezpieczeniem mieszkania oraz jego wyposażenia, dezynfekcją, usuwaniem nieprzyjemnego zapachu rozkładu oraz usunięciem nagromadzonych przez zmarłego przedmiotów zajmują się specjalistyczne firmy, takie jak Revival. Warto rozważyć, czy nie zlecić im wykonania takich usług w celu zapewnienia sobie maksymalnego bezpieczeństwa oraz komfortu psychicznego w tym trudnym czasie.
Jeśli mieszkanie było ubezpieczone, koszty dezynfekcji, dezodoryzacji i zabezpieczenia skażonego wyposażenia mogą zostać zwrócone przez ubezpieczyciela. Wymagane jest wtedy przedstawienie dokumentacji przeprowadzonych zabiegów. Firma Revival przy wykonywaniu zleceń zawsze wykonuje dokumentacje fotograficzną „przed i po” na potrzeby klienta, a także wystawia fakturę i protokoły z wykonanych czynności.